Stvorio je 'Marvelov svemir': Bahati drzinik s kompleksom Boga

Kad bi o mrtvima pisali samo najbolje, povijest bi bila slikovnica. Stan Lee je umro 2018. godine, a iako se čini da su ga u većini posthumnih panegirika beatificirali, bilo je i dosta onih koji nisu zaboravili na njegovu negativnu životnu prtljagu. Doduše, nije da se prljavo rublje počelo iznositi tek kad je umro. Desetljećima, zna se manje-više sve - i to kako je Stan Lee bio velikan koji je sudjelujući u kreaciji naslova i likova kao što su “Iron Man”, “Black Panther”, “Fantastic Four”, “X-Men”, “Hulk”, “Thor” i “The Avengers” modelirao goleme komade povijesti popularne kulture 20. i 21. stoljeća, kao i to da je bio težak šef, kradljivac zasluga i megaloman. Pored osobnih mana, optužbi i tužbi, sama činjenica da je stvarao superheroje bila je dovoljna da ga ne podnose svi mrzitelji tajica i plašteva. Kad je 1990-ih indie kultura, predvođena glazbom i filmom, grungeom i Tarantinom, iznjedrila i veliku scenu tzv. alternativnih stripova, stvorila se jasna podjela na okorjeli bljak mainstream i inovativni underground, “komercijalu” i “art”. Jedan Fantagraphics jasno se pozicionirao kao otpor stripovskom establišmentu Marvela i DC-ja. Izdavačka kuća Fantagraphics u savršeno je vrijeme, 1989. godine, preselila urede iz Los Angelesa u Seattle pa se s remek-djelima autora kao što su Peter Bagge, Daniel Clowes, Joe Sacco i braća Hernandez pridružila alternativnoj rock revoluciji. Marvel je bio korporativni gigant, papirnati Microsoft, a Stan Lee je bio stripovski Bill Gates. Nekim novim klincima nije značilo puno to što se Stan Lee hvalio da je 1960-ih stvorio novo doba superherojske fikcije, pretvarajući superheroje u heroje koji su nešto manje super, a nešto više falični, ljudski, oh tako ljudski. Šezdesete su bile desetljeće njihovih roditelja pa su novi indie klinci imali svoje nove heroje. Dave Baker, jedan od indie autora, obilazio je stripovske konvencije i prodavao bedževe s parolom “Fuck Stan Lee”.