Dragoslav Mihailović - Četiri persone jednog pisca

Pisac koji je započeo više različitih književnih života, svaki put vođen nekom ličnom mukom, spletom privatnih i egzistencijalnih okolnosti, nečim što ga je emocionalno i moralno definiralo. Najprije je krenuo kao urbani pripovjedač, gospodar predgrađa i autsajderskih ambijenata. Roman "Kad su cvetale tikve" bio je, krajem šezdesetih, a zatim iz generacije u generaciju, tokom sedamdesetih i osamdesetih, za svoje srpske i jugoslavenske čitatelje ono što je za Europu šezdesetih bio Godardov film "Do posljednjeg daha". Priča o bokserskom šampionu, otpadniku od društva i gubitniku, emigrantu koji se dokopao Švedske i pripovijeda svoju priču žudeći za prilikom da se jednom vrati kući nije bila toliko politički subverzivna – predstava će, znamo to po općepoznatoj legendi, itekako biti – koliko se njena subverzivnost ticala socijalnog ambijenta iz kojeg je potekao junak. Ljuba zvani Vrapče bio je junak onoga svijeta za koji Mihailovićevo čitateljstvo, uglavnom mlađi svijet, okrenut Zapadu i ironičnim gardom distanciran od proklamiranih vrijednosti socijalističkog sistema, nije znao niti da postoji. Bio je to onaj društveni rub koji je iz režimske perspektive bio nevidljiv, budući da su u socijalističkoj mitologiji postojali samo grad, s proletarijatom i poštenom inteligencijom, i selo, sa seljaštvom i kultom zdravog i čestitog života, a Ljuba Vrapče je, zajedno s Dragoslavom Mihailovićem i njegovim svijetom izranjao iz tog međuprostora, opasnog, potencijalno destruktivnog i anarhičnog. Ono što je na takav način nastajalo nije se ticalo samo jednog, zapravo vrlo kratkog, a tako silno dojmljivog romana, nego cijele jedne nove poetike koja se otvarala pred Mihailovićevim čitateljstvom. Roman "Kad su cvetale tikve" bio je, kao, recimo, i film Živojina Pavlovića "Kada budem mrtav i beo", koji je poticao iz sličnog ambijenta, među nekoliko temeljnih artefakata generacije jugoslavenskih omladinaca koji su početekom osamdesetih stasavali uz punk rock muziku i liberalizaciju jugoslavenskog socijalizma. Kasnije će oni temeljitiji i uporniji čitatelji pronaći i knjigu Mihailovićevih priča "Frede, laku noć", i u njoj ono što, zajedno s Tikvama, čini cjelinu jednoga Dragoslava Mihailovića i njegova književnog djela.